Περπατήστε κάτω από τα θεόρατα δέντρα του νοτιότερου δάσους οξιάς της Ευρώπης, στο χωριό Γραμμένη Οξιά, που απέχει 100 χλμ. από τη Ναύπακτο.
Είναι το βορειότερο χωριό της Αιτωλοακαρνανίας και οφείλει το όνομά του όχι μόνο στο δάσος αλλά κυρίως στο γεγονός ότι στη διάρκεια της Επανάστασης, οι κλεφταρματολοί που έβρισκαν καταφύγιο στο απάτητο από Τούρκους βουνό Οξιά, χάραζαν τον κορμό μίας οξιάς, σημάδι ότι πέρασαν από εκεί.

«Κλίμα υγιεινό» έχει το χωριό Πλάτανος, 52 χλμ. από τη Ναύπακτο, θα σας πληροφορήσει η ταμπέλα στο πλατάνι της πλατείας, η οποία μοιάζει να «οχυρώνεται» από τα πέτρινα σπίτια και τα πανέμορφα καλντερίμια που την περιτριγυρίζουν.
Διαθέτει όμως και Λαογραφικό Μουσείο, με πλούσια συλλογή από αντικείμενα και εργαλεία μίας καθημερινότητας που εκλείπει. Ιδρυτής του ο ντόπιος γιατρός Νίκος Παπανικολάου, που έφτιαξε και το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης 1940-1945, που είναι περισσότερο μία αίθουσα μνήμης με βιβλία, επιστολές, έγγραφα και φωτογραφίες της εποχής.
Στο χωριό θα δείτε ακόμα τον ανδριάντα του Γεώργιου Καραϊσκάκη, αφού ο Πλάτανος υπήρξε έδρα του αρχηγείου του.

Η Αράχοβα είναι ένα ακόμη κεφαλοχώρι κτισμένο στην πλαγιά της «Κοκκινιάς», σε υψόμετρο 960 μ. που αξίζει να επισκεφθείτε. Προσελκύει πολλούς επισκέπτες καθ’ όλη την διάρκεια του έτους. Συνδυάζει φυσική ομορφιά και γραφικότητα. Η περιοχή φημίζεται για το υγιεινό της κλίμα, τα τρεχούμενα νερά και την πυκνή βλάστηση.

Το χωριό Κλεπά βρίσκετια σε υψόμετρο 825 μ. Περιβάλλεται από τα ελατοσκεπή βουνά των Βαρδουσίων, της Γραμμένης Οξυάς, της Σαράνταινας, του Τσεκουριού και του Κοκκινιά. Χαρακτηριστικό του είναι τα άφθονα τρεχούμενα κρυσταλλένια νερά. Ο χείμαρρος Μέγα Ρεύμα χωρίζει το χωριό σε δύο τμήματα..

Μικρές «παραστάσεις», στημένες δεξιοτεχνικά για να μεταδώσουν στις νεότερες γενιές τον πλούτο και την απλότητα της ζωής των προηγούμενων αιώνων θα σας θυμίσουν τα δωμάτια του Λαογραφικού Μουσείου της Ελατόβρυσης. Οι γυναίκες του χωριού διέσωσαν ψήγματα του παρελθόντος και έφτιαξαν σκηνές από την καθημερινή ζωή με τις λατρευτικές παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, ακόμα και τον πόλεμο, που «ζωντανεύουν» από πρωταγωνιστές, όπως η μάνα που γνέθει, η γιαγιά μπροστά στο τζάκι και ο αγρότης που οργώνει το χωράφι.
Το χωριό, που παλιότερα είχε το σλαβικό όνομα «Βοϊτσά», είναι χτισμένο ανάμεσα σε δύο χείμαρρους, το Φράγκο και την Κόκκινη Μελίστα και απέχει 5 χλμ από τα Κρυονέρια και 65 χλμ περίπου από την Ναύπακτο.

Το γραφικό κεφαλοχώρι Σίμος είναι η έδρα του πρώην Δήμου Πυλήνης. Απέχει 30 χλμ από τη Ναύπακτο. Είναι κτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 850 μ. στο νοτιοδυτικό μέρος του όρους Καλπάκι.
Σεργιανίζοντας στους δρόμους του θα παρατηρήσετε ότι τα περισσότερα σπίτια είναι πέτρινα. Μερικά από αυτά έχουν χαρακτηρισθεί διατηρητέα και ανακαινίζονται ώστε να αποκτήσουν την παλιά τους αίγλη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι διατηρητέο μνημείο είναι και η εκκλησία του χωριού που ιδρύθηκε το 1860 και είναι αφιερωμένη στην Παναγία. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική ηπειρωτικού τύπου που αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της μεταβυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της ορεινής Ναυπακτίας.

Το χωριό Παλαιόπυργος είναι κτισμένο σε υψόμετρο 720 μ. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι ότι τα σπίτια είναι διασκορπισμένα σε οκτώ μαχαλάδες,. Ο λόγος που οικοδομήθηκε κατά αυτό τον τρόπο είναι η ύπαρξη διάσπαρτων πηγών μικρής σχετικά παροχής νερού.
Το χωριό πήρε το όνομά του από τα ερείπια του πύργου που ήταν κτισμένος στη τοποθεσία Μαραθιάς.
Στο χωριό έχουν βρεθεί αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία αποδεικνύουν ότι η περιοχή κατοικούνταν από τον 3ο π.Χ. αιώνα.

Τα Κρυονέρια είναι κτισμένα στη βορειοδυτική πλαγιά του ορεινού όγκου Φτεροπύργου, που αποτελεί τη συνέχεια του όρους Τσεκούρι. Το χωριό πήρε το όνομά του από τα κρύα νερά που ρέουν άφθονα στην περιοχή.
Από τα αξιοθέατα της περιοχής αξίζει να επισκεφθείτε το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στη μέση της πλαγιάς Αετόραχης και ιδρύθηκε το 1805 από τον πρώτο του ηγούμενο τον Δαμιανό.

Το χωριό Αμπελακιώτισσα απλώνεται στις βορειοανατολικές πλαγιές του βουνού Αη-Λιάς. Περιβάλλεται από δασωμένες εκτάσεις στις οποίες κυριαρχούν τα έλατα, οι κέδροι και τα πλατάνια. Από το χωριό διέρχεται ο ποταμός Κότσαλος οποίος είναι ο σπουδαιότερος παραπόταμος του Ευήνου ποταμού.
Το όνομα Αμπελακιώτισσα το χωριό το πήρε από το ομώνυμο μοναστήρι που βρίσκεται στην περιοχή και χρονολογείται από το 1455. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στο σημείο που κτίστηκε το μοναστήρι προέρχεται από τα Αμπελάκια Θεσσαλίας.

Λουτρά Στάχτης ή Καλλιρόης, κοντά στο χωριό Στράνωμα, 37 χλμ. από τη Ναύπακτο. Αναφέρονται από τον Όμηρο και τον Στράβωνα, ενώ λέγεται ότι είχε έρθει εδώ για κούρα ομορφιάς μέχρι και η Κλεοπάτρα.
Βρίσκονται σε μία καταπράσινη τοποθεσία, σε υψόμετρο 280 μ., στο βουνό Μοναστηράκι, γεμάτα αιωνόβια πλατάνια και τρεχούμενα νερά, που αξίζει να τα επισκεφτείτε και το χειμώνα, παρόλο που ο ξενώνας, το εστιατόριο και το καφενείο των Λουτρών λειτουργούν μόνο το καλοκαίρι.

Δροσιστείτε από την βρύση κάτω από τον πλάτανο της πλατείας στη Λιμνίτσα, που λέγεται ότι ξεδίψασε τον Καραϊσκάκη, όταν περνούσε με τα παλικάρια του από το χωριό. Το χωριό απέχει 27 χλμ. από τη Ναύπακτο και αποτελούσε πάντα σταθμό ανάπαυσης των ταξιδιωτών.
Αν έχετε αντοχή για πεζοπορία, ανηφορίστε στο μονοπάτι για την Μακριά Ράχη, που θα σας χαρίσει μετά από μόλις μία ώρα τη γαλήνια θέα στα Βαρδούσια, την Γκιώνα, τον Πατραϊκό και τα γύρω χωριά.

Η Μηλιά διακρίνεται για την αμφιθεατρική της θέση, φαντάζει με φυσικό παρατηρητήριο με ανοικτό ορίζοντα. Στέμμα στην κεφαλή της και προστάτης της από τα νερά είναι ένας πανέμορφος ελατιάς. Πέρα από τα έλατα κέδροι, δρυόδεντρα, πουρνάρια, πλατάνια και άλλα θαμνοειδή συνθέτουν έναν ζωγραφικό πίνακα.
Από τον ελατιά μέχρι το ποτάμι τον Κότσαλο, οι εναλλαγές του τοπίου με τις ζαγάδες και τα πεζούλια, την πυκνή βλάστηση αλλά και τα μισογκρεμισμένα καλύβια ξαφνιάζουν ευχάριστα τον περιπατητή.
Στη συμβολή του Κότσαλου και του Λευτεριάνικου υπάρχουν τα απομεινάρια πλέον από τους δυο νερόμυλους, που δούλευαν για πολλά χρόνια.
Στο έμπα του χωριού προβάλλει το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Στο κοιμητήριο του χωριού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου κτισμένη στις αρχές του 20ου αι., ενώ ο ενοριακός ναός της Αγίας Παρασκευής, που γιορτάζει στις 26 Ιουλίου, ανεγέρθηκε το 1898.

Σε ένα μικρό χωριό σα τη Λευτέριανη, δε μπορεί να φανταστεί κανείς ότι υπάρχουν τόσες πολλές ομορφιές με τόσα αξιόλογα πράγματα. Το σπουδαιότερο από όλα είναι ότι όποια εποχή και να επισκεφθεί κάποιος τη Λευτέριανη έχει να του χαρίσει κάτι το διαφορετικό. Το φθινόπωρο είναι στολισμένο με κάθε λογής απόχρωση του καφέ, κίτρινου, πορτοκαλί, κόκκινου.
Το χειμώνα το χιόνι και το κρύο, σε κάνει να νιώθεις ότι είσαι σε κάποια χώρα της βόρείας Ευρώπης. Ενώ την άνοιξη δεν χορταίνεις τα χρώματα της φύσης με κυρίαρχο το πράσινο και τις υπέροχες μυρωδιές από όλων των λογιών τα λουλούδια και δέντρα. Τα νερά από παντού αναβλύζουν και ακούγεται σαν τον ομορφότερο ήχο που έχεις ακούσει. Ενώ το καλοκαίρι φωνές χαράς, ευτυχίας δένουν με τα υπέροχα χρώματα από τις κερασιές, τις καρυδιές, τα σπάρτα και όλα τα υπόλοιπα δέντρα που υπάρχουν.

H Ελατού είναι κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κερασοβούνι ή Ομάλια.
Το Κερασοβούνι αποτελεί την πρώτη από τις νότιες διαδοχικές κορυφές της οροσυστάδας των Βαρδουσίων Ορέων και κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν Κόρακας.
Ιδιαίτερο τόνο δίνουν οι πεζούλες (λάκκες), που επί γενιές φτιάχτηκαν με τέχνη και συντηρήθηκαν ώστε να κρατιέται το χώμα και να δημιουργούνται μικρά χωραφάκια όπου οι κάτοικοι καλλιεργούν κυρίως δημητριακά, όσπρια και κηπευτικά.

Το χωριό βρίσκεται ανάμεσα σε δύο χείμαρρους: το Μέγα Ρέμα δυτικά και τον Χωμορίτικο ανατολικά που χύνονται στον Κότσαλο. Στο ποτάμι αυτό βρίσκονται τα ερείπια δύο πετρογέφυρων. Το νεότερο το 1924 ήταν ερειπωμένο.
Στο συνοικισμό Αγία Τριάδα που βρίσκεται στις τελευταίες ΝΑ κλιτύες του όρους Ξεροβούνι, υπήρχε ομώνυμη βυζαντινή μονή που είχε κατά την παράδοση σαράντα μοναχούς. Μετά την καταστροφή από τους κατακτητές οι μοναστές μετακινήθηκαν στο Μοναστήρι Παναγιά Καβαδιώτισσα Χόμορης. Μετά την απελευθέρωση συνοικίσθηκε η περιοχή της Αγίας Τριάδας από τους ενοικιαστές των κτημάτων, ξανακτίσθηκε η εκκλησία η οποία εξυπηρετεί τις ανάγκες του οικισμού.
Η Χόμορη με την πλακόστρωτη πλατεία της, τη βρύση που κυλάει δίπλα, τα παραδοσιακά σπίτια και το δασικό περιβάλλον είναι μια φυσική ζωγραφιά.

Το χωριό της Ασπριάς βρίσκεται μέσα σε πλούσια βλάστηση με συνεχή εναλλαγή δένδρων κουμαριάς, πουρναριού, ρεικιού, γάβρου, μελιού,αγραπιδιάς, κουτσουπιάς,κοκορέτσας, αγριελιάς και στα ψηλότερα κέδρου, αριάς, έλατου και βελανιδιάς.
Το δάσος της Μακριάς Ράχης αποτελείται κυρίως από βελανιδιές στη σκιά των οποίων φυτρώνουν πολλά είδη μανιταριών.Εξίσου πλούσια είναι και η πανίδα της περιοχής. Παρά το γεγονός ότι στην ευρύτερη περιοχή αναπτύσσεται έντονη δραστηριότητα για το κυνήγι κυρίως αγριογούρουνου, η πυκνή και πλούσια βλάστηση προστατεύει τα θηράματα και υπάρχει σχετική ισορροπία.
Τρία χιλιόμετρα νότια της Ασπριάς, στα σύνορα Ασπριάς και Αναβρυτής σε υψόμετρο 475 μ. υπάρχει λαβυρινθώδες σπήλαιο με την ονομασία Δρακότρυπα.Την ονομασία του αυτή την οφείλει στην αντίληψη ότι το σπήλαιο κατοικείται από δράκους. Το σπήλαιο έχει εξερευνηθεί από σπηλαιολογικά κλιμάκια σε μήκος 500 μέτρων.

Η Αναβρυτή είναι όμορφο και γραφικό χωριό με πολλά νεόκτιστα σπίτια με παραδοσιακή πέτρα. Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει και η παλιά βρύση μέσα στο χωριό.
Στέμμα της είναι το “Κρι”, ένα μεγάλο δάσος ποικίλης βλάστησης. Κτισμένη στη σκιά του Μακρύορους και της Παπαδιάς, με την τραγουδισμένη βρύση και το φημισμένο χάνι της, παρουσιάζει πολλές διεξόδους στους φυσιολάτρες περιπατητές. Ο ενοριακός ναός της Αγίας Παρασκευής (1891) με την πέτρινη δόμησή του είναι εντυπωσιακός.

Το χωριό ήταν παλαιότερα στη θέση Παλιοχώρι. Λόγω του κατηφορικού του εδάφους οι καλλιεργητές στήριζαν το έδαφος με πεζούλια και έτσι δημιουργούσαν τις ζαγάδες, από το χωριό μέχρι τον Κώτσαρη. Αυτές οι ζαγάδες, ονομάζονται και πεζούλες και φανερώνουν με τον πιο εμφανή τρόπο την αποφασιστικότητα του ανθρώπου να δαμάσει την άγρια γη.
Σπουδαίο μνημείο ο Ποκιστιάνικος μύλος, ο “Παλιόμυλος”, διόροφος με εντυπωσιακή δόμηση, στην αριστερή όχθη του Κότσαλου που καταστράφηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1904 ή 1905 μετά από δυνατή κατεβασιά. Ο μυλωνάς ίσια που πρόφθασε από την καταπακτή να σωθεί στο πάνω πάτωμα.